Chanh dây là một loại cây không còn xa lạ đối với người dân Việt Nam. Đây là thức uống giải khát được ưa chuộng mỗi khi mùa hè oi bức đến, bởi nó có vị chua ngọt dễ uống và mùi thơm dễ chịu. Không những thế, chanh leo còn được xem là một vị thuốc đặc biệt tốt cho sức khỏe vì cung cấp nguồn vitamin dồi dào. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về tác dụng chanh dây trong bài viết này.
Tóm tắt nội dụng
Cây chanh dây là gì?
Chanh dây còn có tên gọi khác là chanh leo, mắc mát, mác mát, lạc tiên hoa tím….Có tên khoa học là Passiflora incarnata, thuộc học Cam chanh (Rutaceae).
Là một loại cây dây leo và có khả năng leo rất mạnh, sống lâu năm. Thân cây trơn, có một ít lông tơ, có nhiều tua cuốn. Mỗi năm, chanh dây có thể dài đến 3 – 3,6 m. Những phải có sự hỗ trợ của các gậy hoặc giàn dây để cây cỏ thể leo
Lá chanh dây hình chân vịt có 3 thùy mọc so le nhau có chiều dài từ 7 – 20 cm. Bên trên lá có màu xanh nhạt và bóng loáng, dưới là màu xanh đậm. Thân lá non và gân, có màu đỏ hoặc tím, đặc biệt là đối với giống cây trái vàng.
Quả chanh dây mọng, có nhiều cùi thịt hình elip màu ánh vàng. Khi chín kích thước bằng quả trứng gà hoặc nhỉnh hơn chút. Khi xanh quả có màu xanh lục và chuyển dần thành màu nâu đen khi chín. Bên trong là cơm trái có màu vàng gồm những hạt chanh dây. Được bao bọc bởi lớp màng bên ngoài. Nước của quả có vị chua, ngọt. Hạt màu đen, số lượng nhiều và không có giới hạn.
Thành phần dược liệu và công dụng của chanh dây
Thành phần dược liệu :
Chanh dây rất giàu Vitamin C. Vitamin C chính là chất chống oxy hóa và chống viêm nhiễm. Do đó có thể giúp bạn giảm các triệu chứng hen suyễn.
Trong chanh dây cũng giàu carbohydrate cung cấp năng lượng cho cơ thể. Chanh dây chứa nhiều vitamin A, chất sắt, kali, tysorin, prolin, valin, treonin…..Ngoài ra còn có các hợp chất khác như acid phenolic, phytochemical, flavonoid.
Chanh dây có chứa thành phần gây ngủ và rất tốt để thư giãn. Do đó bạn nên uống chanh leo trước khi đi ngủ (như vậy giấc ngủ sẽ sâu hơn).
Công dụng của chanh dây
Thực phẩm : Vì chanh dây có vị chua ngọt, tính mát, có tác dụng giải độc cơ thể. Nên thường được chế biến thành nước giải khát vào mùa hè, món tráng miệng, bánh kem,…..
Thảo dược: Thân chanh dây được phơi khô và sử dụng như một thảo dược an thần. Điều trị chứng mất ngủ. Là thực phẩm tốt cho sức khỏe.
Cây chanh dây không chỉ được trồng thành giàn dể thu hái quả mà còn tạo bóng mát và làm cho cảnh quan không gian sống thêm tươi xanh.
Tác dụng chữa bệnh của chanh dây
Phòng chống ung thư
Chất chống oxy hóa có trong chanh dây giúp loại trừ các gốc tự do – nguyên nhân gây biến đổi các ADN của các tế bào khỏe mạnh thành các tế bào ung thư.
Tốt cho thị lực
Chanh dây cung cấp một lượng vitamin A dồi dào giúp nuôi dưỡng đôi mắt, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể và quáng gà.
Làm đẹp da
Hạt chanh dây được ép thành dầu để tạo thành tinh dầu trị mụn rất tốt. Đặc biệt, nó còn giúp làn da giữ ẩm, chống lão hóa và chống viêm da.
Hỗ trợ tiêu hóa
Hàm lượng chất xơ trong chanh dây rất cao chỉ sau hạnh nhân và dừa. Một khẩu phần chanh dây có thể cung cấp gần 98% lượng chất xơ cần thiết hàng ngày, có tác dụng như thuốc nhuận tràng, giảm các triệu chứng táo bón và tăng cường chức năng hệ tiêu hóa.
Giảm cân
Chanh dây chứa ít calo và chất béo nhưng lại cung cấp lượng chất xơ dồi dào, sẽ giúp bạn luôn có cảm giác no và không thèm ăn nữa, từ đó duy trì cân nặng ổn định.
Bảo vệ tim mạch
Hợp chất acid phenolic và flavonoid làm giảm lượng chất cholesterol xấu trong máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và tăng lượng cholesterol tốt.
Hỗ trợ điều trị hen suyễn
Sự kết hợp của các chiết xuất khác nhau từ vỏ chanh leo tím tạo ra một hỗn hợp bioflavanoid mới, giúp long đờm, an thần, làm dịu hệ thống hô hấp. Điều này có thể giúp giảm các cơn hen suyễn, thở khò khè.
Tốt cho phụ nữ mang thai
Chanh dây cung cấp một lượng vitamin C dồi dào cho mẹ bầu, rất tốt cho thai nhi trong quá trình phát triển, tăng khả năng miễn dịch và chống oxy hóa cho mẹ bầu.
An thần
Trong chanh dây có chứa thành phần gây ngủ nên bạn có thể dùng một ly chanh dây trước khi ngủ để an thần, giúp ngủ ngon.
Cách trồng và chăm sóc chanh dây
Chuẩn bị đất trồng
Dụng cụ trồng : bao nion, bao xi măng, chậu, khay hoặc thùng xốp có sẵn trong nhà hoặc mảnh đất trống trong vườn để trồng chanh dây. Lưu ý, dưới đáy khay đục lỗ để thoát nước.
Chuẩn bi hạt giống chanh dây
Ngâm ủ, gieo hạt và cấy cây : Ngâm hạt trong vòng 24 – 36 giờ trước khi gieo. Sau đó, gieo hạt vào chậu đất có đường kính khoảng 30cm với khoảng cách đều nhau rồi phủ thêm một lớp đất mỏng để che kín hạt. Tưới nước để cung cấp độ ẩm, đặt chậu cây ở nơi thoáng đãng có tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Sau khi gieo khoảng 2 – 3 tuần thì hạt giống sẽ nảy mầm. Từ tuần thứ 6 trở đi cây đã đạt chiều cao tầm 8cm, lúc này bạn có thể chọn lọc cây con tốt và khỏe để giữ lại trồng.
Đào hố có kích thước 60 x 60 x 60cm, bỏ lớp đất mặt qua 1 bên. Bón vôi 0,5kg/hố rồi tiến hành bón lót phân chuồng và cấy cây non. Sau khi cấy xong che phủ cây trong 1 tuần và tưới nước 2 lần/ngày.
Cách chăm sóc cây chanh dây
Chanh dây là loài cần độ ẩm cao, vì vậy cần thường xuyên tưới nước, nhất là vào mùa khô.
Sau khoảng 3 tháng thì cây sẽ có chiều cao khoảng 70cm, bạn cần dựng cho chanh leo một giá đỡ chắc chắn để bám và phát triển.
Cứ khoảng 20 ngày thì tiến hành bón lót 1 đợt bằng phân hữu cơ, phân bò, phân trùn quế, phân dê…..
Khi chanh dây đã leo giàn và phát triển tôt thì bạn cần chú ý cắt lá tỉa cành thường xuyên để giàn cây được thông thoáng, có chỗ để cây ra hoa, đơm quả.
Những lưu ý cần biết khi sử dụng chanh dây
Nên uống chanh dây với một lượng nhất định không nên uống quá nhiều vì có thể gây ra các tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn, chóng mặt, thiếu tỉnh táo….
Khi đang dùng một số loại thuốc kháng sinh, thuốc ngủ hay thỏa dược thì không nên dùng nức chanh dây. Vì có thể làm giảm tác dụng của thuốc.
Khi các bạn nuốt quá nhiều hạt chanh leo trong một thời gian dài, thường xuyên bạn sẽ dễ bị viêm ruột thừa hoặc viêm túi thừa ruột già.
Khi dùng chanh không đúng cách, một số thành phần có trong chanh leo có thể gây phản ứng với các loại thuốc an thần và một số loại thảo dược, tạo cảm giác luôn thèm ngủ.